Hoe zit het met jeuk? Is jeuk altijd een allergie of kan het ook alleen jeuk zijn? Hoe bepaal je of een hond of paard jeuk heeft of een allergie?
Veel honden- en paardeneigenaren schieten gelijk in de stress als hun hond of paard jeuk heeft. Jeuk is één van de symptomen van een allergie en allergie is een gezondheidsprobleem dat steeds vaker gezien wordt. Geen wonder dat de alarmbellen gelijk gaan rinkelen als een dier jeuk heeft.
Soms wordt er nog wel gedacht aan vlooien, luizen en teken en wordt het dier nagekeken. Als er dan geen parasieten gevonden worden, wordt vaak direct de stempel allergie gepakt en op hond of paard geplakt. Vervolgens gaat het dier de malle molen in en wordt er van alles geprobeerd om de allergie te lijf te gaan. Terwijl jeuk ook andere oorzaken kan hebben dan een allergie.
Wanneer is jeuk nou gewoon jeuk?
Jeuk kan ook gewoon jeuk zijn en veroorzaakt worden door een natuurlijke of onnatuurlijke trigger. Zodra je die aanpakt is de jeuk voorbij. Jeuk kan onder andere veroorzaakt worden door ectoparasieten, dat zijn parasieten die op de huid leven, seizoenswisselingen, obesitas en vervuiling.
Vervelende parasieten
Parasieten zoals vlooien, luizen, muggen, steekvliegen en mijten kunnen heftige jeuk geven. Dit komt doordat deze parasieten leven van het bloed of van de huidschilfers van de gastheer. Om bloed te kunnen zuigen moeten ze een klein gaatje in de huid maken en daar een bloedverdunner inspuiten zodat het bloed dun wordt en ze het kunnen drinken. Deze stof geeft bij veel dieren en ook mensen jeuk. Mijten kunnen leven van huidschilfers en ook graven in de huid. Vooral de mijten die graven zorgen voor hele erge jeuk.
De zomer- en winterrui
Bij de wisseling van winter naar lente en van zomer naar herfst gaan dieren in de rui. Ze wisselen hun wintervacht in voor zomervacht of andersom. De losse haren kunnen erg veel jeuk geven. Bij paarden zien we de rui vaak duidelijk en kunnen we de jeuk linken aan het verharen. Bij onze huishonden is de rui vaak moeilijker te herkennen doordat er zoveel verschillende vachtsoorten zijn en het verharen niet altijd duidelijk is. Ook zijn er honden die het hele jaar door lijken te verharen. Is er jeuk in het spel, dan wordt bij deze honden de link naar het verharen niet zo snel gelegd.
Opgehoopt vet en overgewicht
Tegenwoordig zien we steeds meer dieren die te zwaar zijn. Bij te zware honden zie je dat de vetopslag zich over het hele lijf kan verspreiden en meestal begint in het lendengebied. Bij paarden zien we meer specifieke vetopslag onder de manenkam en op de staartbasis. Als de vetopslag steeds groter wordt dan gaat het vetweefsel verharden en zeker bij de manenkam van paarden zie je groeven ontstaan. Vetweefsel is slecht doorbloed waardoor, als de opslag te groot wordt, het binnenste gaat afsterven. Cellen gaan dood en hormonen komen vrij, dit geeft erge jeuk. Vooral bij paarden wordt het schuren aan staart en manen door vetopslag vaak verwart met zomereczeem. Je kunt schuren aan staart en manen door vetopslag of door zomereczeem van elkaar onderscheiden, doordat zomereczeem alleen een specifieke periode van het jaar aanwezig is.
Vervuiling van het lichaam door afvalstoffen
De hele dag door wordt het lichaam blootgesteld aan allerlei afvalstoffen uit de lucht, de bodem en in de voeding. Deze afvalstoffen moeten door de lever, nieren, longen en darmen uitgescheiden worden. Als er teveel afvalstoffen aanwezig zijn gaat de huid meehelpen om de afvalstoffen af te voeren. Hierdoor verandert de samenstelling van zweet, talg en het microbioom van de huid en ontstaat jeuk.
Neurologische pijn
Jeuk door pijn is natuurlijk niet gewoon een jeuk. Dieren die pijn hebben door problemen in rug of gewrichten hebben vaak ook last van geïrriteerde zenuwen. Door de irritatie van zenuwen krijgen ze prikkelingen in ledematen, waardoor ze gaan bijten en schuren. Krabt, bijt of schuurt een paard of hond op één specifieke plek houd dan altijd pijn in gedachten als oorzaak van het gedrag.
Wanneer is jeuk dan een teken van een allergie?
Een allergie heeft als kenmerk dat het optreedt na contact met bijvoorbeeld een specifieke stof, plant, parasiet en insect.
Je kunt een allergie onderscheiden van jeuk doordat vaak een trigger aanwezig is of dat er andere symptomen aanwezig zijn.
Bekende trigger of oorzaak
Een allergische reactie kan optreden na contact met bijvoorbeeld een bepaald wasmiddel, synthetische stof, plastic voorwerp of een vlooienbeet. Je ziet dan vaak lokale reacties ontstaan op de plek waar contact is geweest met de stof. Als een dier herhaaldelijk in contact komt met een bepaalde stof waar hij/zij allergisch voor is kan de allergische reactie zich steeds verder uitbreiden over het lichaam.
De jeuk bij een contact allergie zie je alleen ontstaan ná contact met de stof waar het dier allergisch voor is en is niet continu aanwezig.
Seizoensgebonden klachten
Er zijn ook allergische reacties die in een bepaald seizoen optreden. Zoals een pollenallergie, allergie voor een specifieke plant of zomereczeem waarbij een paard allergisch reageert op de speeksel van de knut. Een bekende allergie bij honden is een brandnetelallergie. Deze honden hebben alleen last als de brandnetels weer volop groeien. Bij paarden is zomereczeem een bekende seizoensgebonden allergie. Deze komt voor van grofweg maart tot en met oktober. Heeft een paard last van jeuk aan staart- en manen in de winter? Dan heb je niet te maken met zomereczeem, maar moet je kijken naar anderen factoren die jeuk veroorzaken.
Andere symptomen
Bij een allergie komt een bepaalde stof vrij. Deze stof heet histamine en zorgt voor roodheid, zwelling en jeuk.
Naast jeuk kun je bij een allergie dus ook andere symptomen zien, zoals niezen, rode ogen, ontstoken oren, rode liezen, mok, zwelling, warme plekken. Deze symptomen zien we vaak niet bij “gewone” jeuk.
Reactie op voedingsstoffen
Een veel voorkomende allergie bij honden, bij paarden komt het niet veel voor, is voedingsallergie. Dit is eigenlijk een verkeerde benaming, want bij een voedingsallergie zie je acute opzwelling van delen van het spijsverteringkanaal. Denk maar aan mensen met een pinda-allergie. Bij honden zien we dit soort zwellingen niet optreden. Bij honden zien we meer een intolerantie voor bepaalde voedingsstoffen. Bij een intolerantie komen de klachten opzetten als de hond voor een langere periode een bepaalde voedingsstof heeft gegeten. Symptomen die kunnen ontstaan zijn jeukende poten, ontstoken oren en jeuk in bijvoorbeeld ellebogen en liezen, maar geen duidelijke zwelling zoals bij een voedselallergie bij mensen.
Wat kun je doen tegen jeuk en allergie?
Zoals je gelezen hebt kan jeuk verschillende oorzaken hebben en is jeuk niet per definitie ook een allergie.
Heeft het dier jeuk door parasieten? Dan moet je ervoor zorgen dat de parasieten gedood worden. Dit kan door het dier te wassen met een shampoo met specifieke essentiële oliën zoals bijvoorbeeld tea tree. Daarnaast moet je ervoor zorgen dat het immuunsysteem sterker wordt. Hierdoor verbetert ook de huid en wordt een dier minder aantrekkelijk voor parasieten.
Is er jeuk door opgehoopt vet? Dan is de enige maatregel zorgen dat de energiebehoefte en de voedselinname met elkaar kloppen. Dus niet meer voeding geven dan dat het dier nodig heeft om het lichaam in stand te houden en te kunnen functioneren.
Komt de jeuk door opgehoopte afvalstoffen? Dan helpt het om een reinigingskuur te geven. Er zijn diverse reinigingsmethoden mogelijk en niet elke methode is geschikt voor elk dier. Heeft je dier een reiniging nodig, laat je dan goed informeren door een deskundige.
Het aanpakken van een allergie is een stuk moeilijker. Allereerst moet het allergeen, de stof waar het dier op reageert, zoveel mogelijk vermeden worden. Daarnaast kunnen in de eerste fase van de behandeling symptoom onderdrukkende natuurlijke middelen ingezet worden. Zeker wanneer het allergeen niet te vermijden is is het belangrijk om symptomatisch te behandelen.
Bij een allergie reageert het immuunsysteem te sterk op een stof. Het meest belangrijke is daarom van binnenuit te zorgen dat het immuunsysteem weer in balans komt. Hiervoor zijn diverse stappen nodig waarbij de darmen ondersteund worden, het immuunsysteem in balans gebracht wordt en het lichaam geholpen wordt bij het afvoeren van afvalstoffen.
Wil jij meer leren over jeuk en allergie en hoe je die kunt behandelen?
Vaak zien we al een aantal rode vlaggen voordat een allergie zichtbaar is. Door op tijd te starten met een uitgebreid protocol kan een allergie voorkomen worden. Daarnaast kan dit protocol ook ingezet worden als er al een allergie aanwezig is.
Hoe je dit doet leer je in de opleidingen Hond Natuurlijk Gezond Consultant en Paard Natuurlijk Gezond Consultant.